Nadwyrężone ścięgno Achillesa: objawy, leczenie, powrót do aktywności

Ból z tyłu pięty, sztywność rano, trudności przy bieganiu. Te objawy wskazują na nadwyrężone ścięgno Achillesa. Problem dotyka aktywnych osób i tych, którzy nagle zwiększyli aktywność fizyczną.

🩺 Czym jest nadwyrężone ścięgno Achillesa

Definicja medyczna

Nadwyrężone ścięgno Achillesa to przeciążenie największego ścięgna w organizmie. W medycynie nazywa się to tendinopatią Achillesa. Problem powstaje, gdy obciążenia przekraczają wytrzymałość tkanek.

Ścięgno Achillesa łączy mięśnie łydki z kością piętową. Dodatkowo przenosi siły podczas chodzenia i biegania. Jednak przeciążenie prowadzi do mikrouseczeń i bólu. Dlatego wymaga odpowiedniego leczenia.

Różnica między nadwyrężeniem a zerwaniem

Nadwyrężenie rozwija się stopniowo przez dni lub tygodnie. Natomiast zerwanie następuje nagle z charakterystycznym „trzaskiem”. Ponadto przy zerwaniu niemożliwe jest wspięcie na palce. Z kolei nadwyrężenie pozwala na ograniczoną aktywność.

🔍 Przyczyny nadwyrężonego ścięgna Achillesa

• Zbyt szybkie zwiększenie intensywności lub dystansu
• Nagłe wprowadzenie interwałów bez przygotowania
• Bieganie po twardej nawierzchni bez regeneracji
• Brak odpowiedniej rozgrzewki przed treningiem
• Powrót do aktywności po długiej przerwie

• Źle dobrane obuwie sportowe lub zużyte buty
• Niska różnica wysokości pięta-palce w butach
• Płaskostopie lub wysokie podbicie
• Sztywność stawów skokowych
• Słabość mięśni łydek i pośladków

• Wiek powyżej 30 lat (zmniejsza się elastyczność ścięgien)
• Nadwaga zwiększająca obciążenie
• Przyjmowanie antybiotyków fluorochinolonowych
• Choroby reumatyczne i cukrzyca
• Długotrwała praca stojąca lub siedząca

⚠️ Objawy nadwyrężonego ścięgna Achillesa

Objawy wczesne

Ból pojawia się na początku aktywności fizycznej. Jednak zmniejsza się podczas rozgrzewki. Ponadto występuje sztywność poranna trwająca kilka minut. Dodatkowo ścięgno może być delikatnie tkliwe przy dotyku.

Objawy zaawansowane

Ból nasila się podczas i po wysiłku fizycznym. Również pojawia się przy wchodzeniu po schodach. Ponadto ścięgno może być zgrubiałe i bolesne. Natomiast czasem słychać trzeszczenie przy ruchach.

• Nagły, ostry ból z charakterystycznym „trzaskiem”
• Niemożność wspięcia się na palce
• Wyraźny obrzęk i zasinienie
• Gorączka z zaczerwienieniem skóry
• Ból uniemożliwiający normalne chodzenie

🏥 Diagnostyka nadwyrężonego ścięgna Achillesa

Badanie fizykalne

Lekarz ocenia tkliwość wzdłuż przebiegu ścięgna. Ponadto sprawdza możliwość wspięcia na palce. Dodatkowo wykonuje test Thompson’a wykluczający zerwanie. Również bada zakres ruchu w stawie skokowym.

Badania obrazowe

USG pokazuje zmiany w strukturze ścięgna. Jednak nie zawsze jest konieczne przy typowych objawach. Natomiast rezonans magnetyczny wykonuje się przy podejrzeniu powikłań. Dlatego decyzję podejmuje lekarz ortopeda.

Skale oceny

Skala VISA-A ocenia nasilenie objawów punktowo. Ponadto pozwala monitorować postępy leczenia. Dodatkowo pacjent prowadzi dziennik bólu w skali 0-10. Z kolei pomaga to dostosować intensywność ćwiczeń.

💊 Leczenie nadwyrężonego ścięgna Achillesa

Postępowanie w pierwszych dniach

Ogranicz aktywności prowokujące ból, jednak nie zaprzestawaj całkowicie ruchu. Stosuj chłodzenie 15 minut co 3-4 godziny przez pierwsze 2-3 dni. Ponadto używaj podpiętek 5-10 mm w obu butach. Dodatkowo możesz przyjmować leki przeciwbólowe według zaleceń lekarza.

Ćwiczenia izometryczne (tydzień 1-2)

Stań przodem do ściany, naciśnij przedstopie jak do wspięcia. Jednak nie wykonuj ruchu, tylko utrzymuj napięcie 30-45 sekund. Powtarzaj 5 razy, 2 razy dziennie. Natomiast ból nie powinien przekraczać 3/10 w skali.

Ćwiczenia ekscentryczne (tydzień 2-8)

Wejdź na palce obiema stopami, opuść powoli chorą nogę. Ruch opuszczania trwa 3-4 sekundy. Wykonuj 3 serie po 12-15 powtórzeń dziennie. Ponadto rób warianty z prostym i ugiętym kolanem.

Progresja obciążeń

Gdy ćwiczenia stają się łatwe, dodaj obciążenie plecakiem. Zwiększaj wagę stopniowo co 3-7 dni. Jednak monitoruj ból następnego dnia. Dlatego nie zwiększaj obciążenia, jeśli objawy się nasilają.

Powrót do biegania

Zacznij od marszu z krótkimi odcinkami truchtania. Stosunek marsz:bieg wynosi początkowo 2:1. Ponadto wydłużaj odcinki biegu o 1-2 minuty tygodniowo. Natomiast obserwuj reakcję ścięgna przez 48 godzin.

🛡️ Profilaktyka nadwyrężonego ścięgna Achillesa

Właściwe planowanie treningów

Zwiększaj objętość treningu maksymalnie o 10% tygodniowo. Ponadto wprowadzaj dni regeneracji między ciężkimi jednostkami. Dodatkowo wykonuj rozgrzewkę przed intensywnym wysiłkiem. Z kolei po treningu rób ćwiczenia rozciągające.

Dobór obuwia

Wybieraj buty z odpowiednim dropem dla swojego stylu biegu. Wymieniaj obuwie co 600-800 kilometrów. Jednak unikaj nagłej zmiany na buty minimalistyczne. Natomiast sprawdzaj regularnie zużycie podeszwy.

Wzmacnianie profilaktyczne

Wykonuj ćwiczenia wzmacniające łydki 2-3 razy tygodniowo. Wspięcia na palce jedną nogą to podstawowe ćwiczenie. Ponadto wzmacniaj mięśnie pośladków i core. Dodatkowo pracuj nad elastycznością stawów skokowych.

Nawierzchnia treningu

Trenuj na różnych powierzchniach, nie tylko na asfalcie. Jednak wprowadzaj zmiany stopniowo. Ponadto unikaj długich biegów tylko pod górę. Z drugiej strony bieganie po piasku obciąża ścięgna mocniej.

👨‍⚕️ Kiedy udać się do lekarza

Sytuacje pilne wymagające natychmiastowej konsultacji

Zgłoś się na SOR, jeśli usłyszałeś „trzask” i nie możesz stanąć na palcach. Również przy nagłym, bardzo silnym bólu z obrzękiem. Ponadto gdy pojawia się gorączka z zaczerwienieniem skóry. Natomiast przy przyjmowaniu leków zwiększających ryzyko zerwania ścięgien.

Konsultacja planowa

Umów się do ortopedy, gdy ból utrzymuje się mimo 6-8 tygodni leczenia. Również przy nawracających epizodach bólu. Ponadto gdy ćwiczenia nie przynoszą poprawy. Dlatego wczesna konsultacja może zapobiec powikłaniom.

Fizjoterapia

Rozważ wizyty u fizjoterapeuty przy uporczywym bólu. Specjalista pomoże dobrać odpowiednie ćwiczenia. Ponadto oceni biomechanikę i wskaże błędy. Dodatkowo może zastosować terapie manualne wspierające leczenie.

Nadwyrężone ścięgno Achillesa to problem, który dobrze reaguje na właściwe leczenie. Kluczem jest odpowiednie dawkowanie obciążeń i systematyczne ćwiczenia. Jednak pamiętaj o stopniowym powrocie do pełnej aktywności. Przy konsekwentnym leczeniu większość osób wraca do sportu bez ograniczeń.