Uszkodzona łąkotka przyśrodkowa i boczna – objawy, leczenie i rehabilitacja

Ból kolana po stronie wewnętrznej lub zewnętrznej często oznacza uraz łąkotki. Uszkodzona łąkotka przyśrodkowa i boczna to częste problemy sportowców. Jednak dotykają również osoby rekreacyjnie aktywne.

🩺 Czym jest łąkotka i dlaczego się uszkadza

Różnice między łąkotkami

Każde kolano ma dwie łąkotki. Łąkotka przyśrodkowa znajduje się po stronie wewnętrznej. Natomiast łąkotka boczna leży po zewnętrznej stronie kolana.

To półksiężycowate poduszki z chrząstki włóknistej. Działają jak amortyzatory i stabilizatory stawu. Ponadto rozkładają obciążenia podczas ruchu.

Łąkotka przyśrodkowa jest mniej ruchoma niż boczna. W związku z tym częściej ulega urazom. Łąkotka boczna jest bardziej elastyczna. Jednak jej urazy bywają połączone z uszkodzeniami więzadeł.

Mechanizm uszkodzenia

Najczęstszą przyczyną jest rotacja kolana pod obciążeniem. Gwałtowny skręt lub zmiana kierunku może spowodować uraz. Również lądowanie po skoku stanowi ryzyko.

U osób po 35. roku życia urazy zdarzają się łatwiej. Łąkotka bywa wtedy osłabiona zmianami degeneracyjnymi. Dlatego nawet zwykłe czynności mogą być niebezpieczne.

🔍 Czynniki zwiększające ryzyko uszkodzenia

• Słaba kontrola ruchu kolana w osi
• Brak odpowiedniego przygotowania siłowego
• Wcześniejsze urazy kolana lub stopy
• Złe nawyki ruchowe w sporcie

• Otyłość zwiększająca obciążenie stawów
• Twarde podłoże treningowe
• Zużyte lub niewłaściwe obuwie sportowe
• Nagły wzrost intensywności treningu

• Zmiany degeneracyjne po 35. roku życia
• Zmniejszona elastyczność chrząstki
• Osłabiona regeneracja tkanek
• Współistniejące choroby stawów

⚠️ Objawy uszkodzenia łąkotki

Typowe sygnały ostrzegawcze

Ból po stronie wewnętrznej kolana sugeruje uraz łąkotki przyśrodkowej. Natomiast ból zewnętrzny wskazuje na łąkotkę boczną. Ponadto występuje charakterystyczne „klikanie” podczas ruchu.

Obrzęk kolana często narasta kilka godzin po urazie. Również uczucie „zablokowania” stawu jest typowe. Dodatkowo pacjenci odczuwają niestabilność przy skrętach.

Różnice w objawach między łąkotkami

Uszkodzona łąkotka przyśrodkowa boli podczas koślawienia kolana. Ból nasila się przy długim siedzeniu z ugiętym kolanem. Również schodzenie po schodach sprawia trudność.

Uszkodzona łąkotka boczna daje ból przy szpotawieniu. Objawy nasilają się podczas szybkich zmian kierunku. Ponadto może towarzyszyć uczucie „wyskakiwania” kolana.

• Niemożność obciążenia nogi
• Całkowite zablokowanie kolana w jednej pozycji
• Duży obrzęk z zaczerwienieniem i gorączką
• Deformacja kształtu kolana

🏥 Diagnostyka uszkodzeń łąkotki

Badanie kliniczne

Ortopeda ocenia zakres ruchu i lokalizację bólu. Wykonuje testy prowokacyjne sprawdzające łąkotki. Również bada stabilność więzadeł pobocznych i krzyżowych.

Test McMurraya pomaga wykryć uszkodzenia łąkotki. Dodatkowo test Apley’a ocenia kompresję struktur stawu. Jednak wyniki muszą być interpretowane z objawami.

Badania obrazowe

RTG nie pokazuje łąkotki bezpośrednio. Jednak wyklucza złamania i ocenia ustawienie stawu. Ponadto może ujawnić zmiany zwyrodnieniowe.

USG może wykryć płyn w stawie kolanowym. Również ocenia więzadła poboczne i stan łąkotek. Mimo to ma ograniczenia w dokładnej ocenie.

MRI to złoty standard diagnostyki łąkotek. Pokazuje typ i lokalizację pęknięcia. Dodatkowo ocenia możliwość naprawy chirurgicznej.

Typy uszkodzeń w MRI

Pęknięcie podłużne pionowe często blokuje staw. W związku z tym wymaga szybkiej interwencji. Pęknięcie poprzeczne daje głównie ból przy skrętach.

Uszkodzenia degeneracyjne wyglądają jak postrzępienie. Często dobrze reagują na leczenie zachowawcze. Dlatego nie zawsze wymagają operacji.

💊 Leczenie uszkodzonej łąkotki

Pierwsza pomoc (0-72 godziny)

Zastosuj protokół PEACE: chroń staw przed dalszym uszkodzeniem. Unikaj czynników pogarszających objawy. Ponadto chłodź kolano 3-5 razy dziennie.

Kompresja elastycznym bandażem zmniejsza obrzęk. Również uniesienie nogi powyżej serca pomaga. Jednak unikaj nadmiernego unieruchomienia.

Leczenie zachowawcze

Modyfikacja obciążeń zastępuje całkowity odpoczynek. Fizjoterapia poprawia zakres ruchu i siłę mięśni. Ponadto trening propriocepcji zwiększa stabilność.

Efekty pojawiają się zwykle po 4-8 tygodniach. W związku z tym wiele przypadków nie wymaga operacji. Jednak wymaga konsekwencji w ćwiczeniach.

Leczenie operacyjne

Artroskopię rozważa się przy nawracających blokowaniach. Również uporczywy ból mimo rehabilitacji stanowi wskazanie. Ponadto duże oderwane fragmenty wymagają usunięcia.

Szycie łąkotki zachowuje tkankę chrząstną. Jest możliwe w dobrze ukrwionej strefie. Jednak wymaga dłuższej rehabilitacji.

Częściowa meniscektomia usuwa uszkodzony fragment. Umożliwia szybszy powrót do aktywności. Mimo to zwiększa ryzyko zmian zwyrodnieniowych.

🛡️ Rehabilitacja i profilaktyka

Plan rehabilitacji (0-2 tygodnie)

Odzyskuj zakres ruchu bez wymuszania. Ślizgi pięty po podłodze 3×10 powtórzeń. Również napinanie mięśnia czworogłowego 5×10 powtórzeń.

Unoszenie wyprostowanej nogi wzmacnia czworogłowy. Mostek biodrowy aktywuje pośladki. Ponadto wspięcia na palce poprawiają siłę łydek.

Plan rehabilitacji (2-6 tygodni)

Przysiady do 60 stopni bez zapadania kolana. Step-up na niskim stopniu 3×8 każdą nogą. Dodatkowo martwy ciąg jednonóż z lekkim obciążeniem.

Rower stacjonarny 10-20 minut bez bólu. Równowaga na jednej nodze 3×30-45 sekund. W związku z tym poprawia się kontrola ruchu.

Plan rehabilitacji (6-12 tygodni)

Przysiady do 80 stopni z pełną kontrolą. Wykroki chodzone 3×8-10 powtórzeń każdą nogą. Również skoki niskiej intensywności.

Ćwiczenia zmiany kierunku o małej prędkości. Bieg rozpoczynaj od marszobiegu 1:1. Ponadto zwiększaj obciążenia o maksymalnie 10% tygodniowo.

Zasady długoterminowej profilaktyki

Dbaj o prawidłową oś kolana podczas przysiadów. Wzmacniaj regularnie mięśnie pośladków i czworogłowe. Również wybieraj odpowiednie obuwie sportowe.

Kontroluj masę ciała dla zmniejszenia obciążeń. Rozciągaj mięśnie łydki i tylnej taśmy uda. Dodatkowo zwiększaj intensywność treningów stopniowo.

👨‍⚕️ Kiedy pilnie udać się do lekarza

Sytuacje wymagające natychmiastowej interwencji

Zablokowane kolano niemożliwe do wyprostowania wymaga pilnej pomocy. Również niemożność obciążenia nogi jest sygnałem alarmowym. Ponadto duży obrzęk z gorączką może oznaczać powikłania.

Deformacja kolana lub niestabilność więzadeł wymaga diagnostyki. W związku z tym nie odkładaj wizyty u ortopedy. Jednak pamiętaj o pierwszej pomocy.

Wskazania do planowej konsultacji

Utrzymujący się ból przez więcej niż 2 tygodnie. Nawracające „klikanie” podczas codziennych czynności. Również ograniczenie aktywności sportowej.

Obrzęk pojawiający się po wysiłku fizycznym. Uczucie niestabilności przy zmianach kierunku. Ponadto trudności w codziennym funkcjonowaniu.

Uszkodzona łąkotka przyśrodkowa i boczna często dobrze reaguje na leczenie zachowawcze. Kluczem jest wczesna diagnoza i odpowiednia rehabilitacja. Jednak niektóre przypadki wymagają interwencji chirurgicznej dla pełnego powrotu do zdrowia.